माझी इटलीची भ्रमणगाथा - भाग १० - व्हेनिस

बघताबघता आमच्या सहलीचे आठ दिवस उडून गेले. आता वेध लागले होते व्हेनिसचे. इटलीला येण्याआधी प्रत्येक जण मी व्हेनिसला जाणारेना याची चौकशी जरूर करत असे. काहिंनी तर व्हेनिस शिवाय इटलीत पाहण्यासारखं काय असंही विचारलं होतं! जगातलं सर्वाधिक पर्यटक खेचणारं पर्यटन स्थळ म्हणून व्हेनिस ख्यातनाम आहे. हे सर्व वाचून ऐकून कधी एकदा बघणार व्हेनिस असं झालेलं! खुद्द व्हेनिस बेटावर हॉटेल्स अतिशय महाग आहेत. त्यामुळे जवळच्या उपनगरात एका छानशा होटेलात आम्ही उतरलो होतो.अनेक खोल्या असलेल्या या होटेलला लिफ्ट मात्र एकच होती! त्यात बस भरून भरून चिनी लोक येत होते. त्यातले काही, लोक वाट बघत थांबले आहेत बघूनसुद्धा लिफ्ट हाताने थांबवून फोटो घेणे वगैरे चाळे करत होते. यात आबालवृद्ध सामील! काय बोलावे...
बर्‍याच प्रतिक्षेनंतर आम्ही सामानासकट रूमवर पोहोचलो. दर वेळी रूम ताब्यात घेण्याआधी तिथले सर्व उपकरणं चालू अवस्थेत आहेत का मोडलेली हे बघत जा असे आम्हाला निक्षून बजावलेले होते.कारण रूम सोड्ताना हेयर ड्रायर वगैरे मोडलेले आढळल्यास आपल्याला त्याचा खर्च भरून द्यावा लागतो. त्याप्रमाणे बाथरूम चेक करायला गेले आणि "तो" दिसला! माझिया माहेरचा ओळखीचा! एक मोट्ठा टपोरा डास!! इतक्या लांब परदेशात असं माहेरचं ओळखीचं दिसलं कोणी तर, आनंद पोटात माझ्या मावेना!!
व्हेनिसच्या रस्त्यावरच पदोवा हे फेरारी म्युझियमचं गाव लागतं. इथे आमचा एक छोटा ब्रेक होता. तिथे फेरारीच्या वेगवेगळ्या गाड्यांची मॉडेल्स आणि इन्जिन्स ठेवलेली होती. तिथल्या छोट्याश्या थिएटरमध्ये फेरारी वापरलेली आहे अशा हॉलिवूडच्या चित्रपटातले प्रसंग दाखवणारी मस्त फिल्म सुरू होती. मला गाड्यांमधलं काहीही कळ्त नसल्याने मी ती फिल्म बघत बसले. जेम्स बॉण्ड्च्या चित्रपटातले बरेचसे ओळखीचे सिन्स फेरारीवर चित्रित आहेत. पिअर्स ब्रॉस्ननला बघून अजून पण कुछ कुछ होता है! या सुखद साक्षात्कारानंतर मी गाड्यांकडे मग डायरेक्ट बाहेर निघणार होते. तोच इथे फेरारी की सवारी करता येते २० युरोमध्ये असे सांगत मैत्रीणी आल्या. म्हणून तिथे गेलो.तर आम्ही ताटकळतोय आधीपासून तरी तिथला मॅनेजर गोरे लोक बघून आधी सोड्त होता. ते सर्व बघून डोकं फिरवून घेऊन मी सवारी न करताच परत आले.तिथे फेरारीच्या अनेक वस्तू विक्रीला होत्या. खरेदीची धमाल सुरू होती. बांग्लादेशात शिवून फेरारीचा टॅग मिरवणारे टि शर्ट्स ७० युरो आणि पुढे होते! फेरारीचे परफ्युम मात्र छान असतात. तिथल्या कॅफेटेरियात प्रवासी कंपनीकडून कुपन्स दिलेली होती. ती घेऊन अतिशय सुंदर कॉफी पिऊन आम्ही खुद्द व्हेनिसकडे जायला प्रस्थान ठेवले.
व्हेनिसला जायला वापारेत्तो म्हणून मोटारबोट असतात त्या धक्क्यावरून घेऊन जातात. थोडं अंतर जाताच व्हेनिसच्या सुप्रसिद्ध इमारती दिसायला सुरूवात होते. दोन्ही बाजूला सुंदर इमारती आणि थंडगार हवा, बोटीच्या डेकवर इतक्या दिवसात अगदी ओळखीची झालेली मित्रमंडळी सोबत! सुहाना सफर नाही झाली तर नवल!



व्हेनिस हे एड्रियाटीक समुद्रात वसलेला बेटांचा समूह आहे.बाराव्या शतकात अटिला हूणाला घाबरून इटलीतल्या नागरिकांनी या बेटाचा आश्रय घेतला. इथे फक्त पाणीच असल्याने ते मासेमारी करून पोट भरायला लागले. शत्रूची भिती गेल्यावर त्यांनी इथे उत्तम बंदर वसवलं. व्यापारी धनाढ्य झाले. पैसा आला तशी सुंदर बांधकामं होऊ लागली. तीही समुद्रात लाकडी पाया ठोकून!बेटं एक्मेकाना जोडली गेली.मग त्यांच्यात्यांच्यात भांडणं सुरू झाली. या सर्वांवर एक शास्ता असावा म्हणून मग कौन्सिल आलं. त्याच्या मुख्य "दोज" असे. या दोजसाठी महाल बांधला गेला. या दोजनी घातलेल्या शिस्तीमुळे व्हेनिसची अजून भरभराट होउ लगली. त्यांचा जहाज बांधणीचा व्यवसाय फोफावला. मार्को पोलो व्हेनिसचाच रहिवासी. तो पूर्वेची संपत्ती बघून आला आणि व्हेनिस आक्ख्या युरोपात एकटंच त्या देशांशी व्यापार करू लागलं. व्हेनिसची कॉस्टेंटिनोपलची वसाहत सर्वात श्रीमंत. त्यांची संपत्ती तिथल्या लोकांनी लुटली.हे कळताच व्हेनिसच्या लोकांनी तिथे धाड मारून कॉस्टँटिनोपल लुटले. व्हेनिसच्या सेन्ट मार्क्स चर्चवरचं चार ब्रॉन्झ घोड्यांचे शिल्प क्वाड्रिगा त्याची साक्ष पटवत उभं आहे!व्हेनिसच्या इमारतींवर त्यामुळेच बिझेन्टाईन छाप दिसते.
शेक्स्पिअरच्या मर्चंट ऑफ व्हेनिसची कथा इथल्याच व्यापारावर आहे.त्याचं ऑथेल्लोदेखील व्हेनिसच्या पार्श्वभूमीवरची कथा आहे. असं त्या काळापासून या शहराचं गारूड युरोपावर आहे.
असं हे व्हेनिस दाखवत बोटीने सेन्ट मार्क्स असलेल्या धक्क्यावर सोडलं. व्हेनिस बेट सगळं कालव्या कालव्यांचं. त्यावरचे वेगवेगळे पूल प्रसिद्ध आहेत. त्यातला ब्रिज ऑफ साइज म्हणजे नि:श्वासांचा पूल जाता जाताच लागला.पूर्वी कैद्यांना तुरूंगात नेताना इथून व्हेनिसचं शेवटचं दर्शन होत असे म्हणून हा ब्रिज ऑफ साइज! याच्या खालून गोंडोलाने गेलं की प्रेम सफल होतं(म्हणे!)अशी आख्यायिका आहे!


लगेचच पुढे दोज पॅलेसची घवघवीत इमारत उभी होती.दोज म्हणजे व्हेनिसचा कारभारी. श्रीमंत व्हेनिसच्या कारभार्‍याचं निवासस्थान तसच जंगी!व्हेनेशियन गॉथिक शैलीचा अप्रतिम नमूना आहे ही इमारत.

आतून हा पॅलेस बघण्यासारखा आहे.सहलीत अंतर्भूत नसल्याने आम्ही तो पाहू शकलो नाही याचे शल्य राहून जाणार:(
इथून पुढे सेन्ट मार्क संकूल सुरू होते.सुरूवातीला दोन भव्य खांबांवर व्हेनिसचे चिन्ह उडता सिंह आणि तिथला खरा संत थिओडोरचं शिल्प आहे.इथेच देखणा बेल टॉवर आहे. बेटाच्या आकारामुळे सेंट मार्क कथेड्रलचा बेल टॉवर असा बाजूला आहे.तरी अतिशय सुबक सुंदर इमारत.

व्हेनिस जसं श्रीमंत झालं त्यांना बांधलेल्या कथीड्रलसाठी नामवंत संताचे अवशेष असावेसे वाटायला लागले. मग त्यांची दृष्टी वळली सेन्ट मार्ककडे. तो ख्रिस्ताचा सुरुवातीपासूनचा अनुयायी. नाव मोठं! मग व्हेनिसच्या सैन्यानी इजिप्तमध्ये हल्ला करून हे अवशेष पळवले. ते एका टोपलीत घालून वर डुकराचे मास ठेवले. त्यामुळे मुसलमान अधिकार्‍यानी न बघताच त्या टोपल्या बाहेर जाऊ दिल्या! अशा रितीने पळवून आणून सेंट मार्क कवटीशिवाय व्हेनिसमध्ये दाखल झाला! कारण हल्ल्याच्या लुटालुटीत कवटी मागे राहीली!! मग जुना संत थिओडोर बाहेर ऊंच खांबावर गेला आणि सोन्याने मढवलेल्या कथीड्रलमध्ये वाजतगाजत सेण्ट मार्क्सचे अवशेष विसावले. हा सर्व इतिहास कथिड्रलच्या दारावरच्या मोझाइक्स वर चित्रीत केलेला आहे. कथेड्रल बिझेन्टाइन प्रभावामुळे घुमटाकार आहे. त्यावर अनेक शिल्पं आहेत. आतून सोनेरी मोझाइक्सने सजवलेलं हे कथिड्रल,सहप्रवाशांच्या खरेदी करण्याच्या ओघात फक्त मी आणि मैत्रीणीने पहिलं. बाकी सर्व चक्क बाहेरून बघून निघून गेले! आतमध्ये प्रचंड मोठी सोनेरी मोझाइक्स आहेत. त्या काळातल्या नामवंत चित्रकारांनी काढलेली.

सेंट थिओडोर


(अंतर्भाग)

(दारावरील मोझाइक)
(वरील तिन्ही चित्रे जालावरून साभार)
कथिड्रलच्या बाजूलाच टाऊनहॉलची इमारत आहे. तिथेही फ्लोरेन्ससारखे घड्याळ आहे. तासातासाला दोन पुतळे बाहेर येऊन टोले देतात.

कथिड्रलच्या पुढ्यात आहे लांबलचक जगप्रसिद्ध सेंट मार्क्स स्क्वेअर. दोन्ही बाजूला नेपोलियनने बांधलेल्या इमारती, समोर कथिड्रल, बाजूच्या ओवर्‍यांमध्ये कॅफेटेरिया. इथे बसून चवीचवीने व्हेनिस एन्जॉय करावे. मला अतिशय आवडला व्हेनिसचा हा भाग!


इथून पुढे उजवीकडे वळले की ग्रँड कनाल सामोरा येतो. इथे गोंडोला राइड घ्यायची होती.काळ्याभोर शिसवी लाकडाचे गोंडोले आतून आपल्या शिकार्‍यासारखे सजवलेले असतात. पण बरेच अरूंद. या राइडबद्दल अनेक रोमॅंटिक वर्णनं, खास व्हेनिसला याचसाठी मधूचंद्राला गेलेलो अशी ऐकलेली असल्याने फार उत्सुकता होती. गोंडोला सुरू झाल्यावर तो गल्ल्या गल्ल्यातून वाट काढत जाऊ लागला. आमच्याबरोबर बसलेल्यांनी उत्साहाने, दो लब्जोंकी हे गोंडोलात चित्रीत झालेलं गाणं म्हणायला सुरुवात केली. मला मात्र मजा येईना! एक तर काळंढूस पाणी. त्याला गटारासारखा वास येत होता. रोमॅंटिक कसलं इथे मला मळमळायला लागलेलं! व्हेनिसचं सर्व सांडपाणीही ग्रँड कनालमध्येच जात असावं. जाताना व्हेनिसचा झुकता मनोरा पण दर्शन देऊन गेला!



मला अजिबात न आवडलेला हा प्रवास एकदाचा संपला बाबा! आणि आम्ही ग्लास फॅक्टरी बघायला निघालो.इथे काचेपासून घोडा बनवायचे प्रात्यक्षिक दाखवतात. काचेच्या अनेक सुंदर वस्तू दिसतात. माझे खरेदी न करण्याचे सर्व मनसुबे उधळून टाकत मी इथे क्रिस्टलचा सेट घेतलाच!!येताना बरेच जण वेनेशियन मास्क घेत होते. हे मास्क म्हणजे व्हेनिसच्या नितिमत्तेला बट्टा लागलेल्या काळाचे प्रतिक! तोंडावर मुखवटा चढवावा आणि कार्निव्हल्, मद्य ,मदनिका यांच्यात सामिल होउन जावं! आता मात्र व्हेनिसची खूण म्हणून लोक हे विकत घेतात!

यानंतर मात्र बाकीचे शॉपिंगला गेल्यावर मी एकटीच सेंट मार्क्स स्क्वेअरमध्ये मनसोक्त हिंडले. कॉफी प्यायली. रमतगमत सर्व मनभरून बघत बसले.
आजचा ट्रीपचा शेवटचा दिवस होता. एव्हाना सर्व सहप्रवाशांबरोबर घट्ट मैत्र जुळले होते. त्यांना सोडून जायचं म्हणून हुरहुर वाटायला लागलेली तर आठ दिवसात न भेटलेल्या लेकाला कधी बघिनसं पण झालं होतं!
परतताना सगळेच शांत बसले होते बोटीत. हॉटेलला गेल्यावर मी परत गोंडोला राइड न घेता इकडे तिकडे हिंडत होते हे कळल्यावर मैत्रिणींनी तुला रोमॅन्स कशाशी खातात कळत नाही असं सर्टिफिकेट दिलं!!
आता पिझ्झा, पास्ता आणि रोमॅन्स कशाशी खातात हे एकदा कळलं की अर्ध बघायचं राहिलेलं रोम आणि पाऊण राहिलेलं फ्लोरेन्स परत करीन म्हणते!
तोपर्यंत अरिविदार्ची!!गुडबाय!!